Szafarz Sakramentu

Zwyczajnymi szafarzami chrztu są: Biskupi, kapłani i diakoni.  W razie konieczności, którą w naszych realiach stanowi niebezpieczeństwo śmierci, chrztu może udzielić każdy człowiek, jeśli tylko ma właściwą intencję i wykona istotny obrzęd sakramentalny (zgodnie z obowiązującą formułą).

Praktyka Kościoła

W początkach Kościoła chrztu udzielano głównie ludziom dorosłym. Tak pozostało do dziś na terenach misyjnych. Chrzest dzieci pojawia się dopiero w drugim pokoleniu chrześcijańskim. Wiemy jednak z Dziejów Apostolskich, że Apostołowie udzielali tego sakramentu „całym domom”, a wiec wszystkim jego mieszkańcom, łącznie ze służbą (por. Dz 16, 15. 33-34). Możliwe zatem, ze chrzest obejmował również i dzieci. Pierwsze jasne i wyraźne świadectwa o chrzcie niemowląt spotykamy od II stulecia. Tę praktykę potwierdziło i broniło wielu papieży i synodów, przede wszystkim Sobór Trydencki. Jako teologiczne uzasadnienie praktyki chrztu niemowląt można podać następujące argumenty:
- chrzest jest łaską, którą Bóg uprzedza wszelkie nasze działanie, a której od samego początku potrzebujemy;
- podkreśla zależność od wspólnoty, włączenie we wspólnotę Kościoła od samego początku życia
- chrzest jest nie tylko znakiem wiary, ale jej źródłem, stanowi początek drogi i trwającego całe życie wzrastania w wierze.
Stanowisko Kościoła w sprawie chrztu dzieci wyczerpująco przedstawiła i uzasadniła Kongregacja Nauki Wiary w Instrukcji o chrzcie dzieci Pastoralis actio z 20.X.1980 roku. Jest to odpowiedź na głosy, jakie pojawiły się w Kościele, postulujące udzielanie tego sakramentu w późniejszym niż dzieciństwo czasie.

Obowiązki rodziców

Rodzice są zobowiązani troszczyć się, by ich dzieci zostały ochrzczone w pierwszych tygodniach po urodzeniu. Przy ustalaniu chrztu należy wziąć pod uwagę:
- zbawienie dziecka, by nie było pozbawione tego sakramentu
- zdrowie matki, by mogła wziąć udział w chrzcie swego dziecka
- potrzeby duszpasterskie, tj. wystarczający czas na przygotowanie się do tego wydarzenia.
Jeśli dziecku zagraża niebezpieczeństwo śmierci, powinno być ochrzczone niezwłocznie (KPK, kan. 867 par 2).
Godziwość chrztu dziecka w zwykłych warunkach uzależniona jest od:
- zgody rodziców, a przynajmniej jednego z nich albo prawnych opiekunów
- od istnienia uzasadnionej nadziei, że dziecko zostanie wychowane po katolicku (KPK kan 868 par 1).
Oprócz zgody rodziców do godziwego udzielenia chrztu wymagana jest uzasadniona nadzieja, że dziecko zostanie wychowane po katolicku. Kodeks Prawa kanonicznego stwierdza, ze jeśli jej nie ma, chrzest należy odłożyć, powiadamiając rodziców o przyczynie tej decyzji. Jest czymś oczywistym, że nie da się tego jednoznacznie stwierdzić, dlatego ważnym jest usposobienie rodziców. Należy się przy tym kierować dwiema zasadami:
- chrzest jest konieczny do zbawienia, nie powinno się go odkładać
- trzeba dziecku zapewnić, by ten dar mógł się w nim rozwijać przez prawdziwe wychowanie w wierze
Gdy o chrzest dziecka proszą rodzice słabo wierzący, niewierzący lub niepraktykujący – nie można spełnić ich życzenia. Nie jest to podyktowane złą wolą kapłana, lecz brakuje tu właściwej woli proszących o chrzest. Dlatego niezrozumiałym jest w takim przypadku obrażanie się na Kościół, kapłana i na Pana Boga, a o takie reakcje dziś nie trudno. Dlatego tak ważnym jest świadomość rodziców w tym zakresie i ich wrażliwość sumienia. Podkreślenie wymagań stawianych rodzicom, którzy proszą o chrzest swojego dziecka oraz uzależnienie decyzji o udzieleniu chrztu od ich postawy – czyli świadomości obowiązków wynikających z chrztu i gotowości ich przyjęcia i wypełnienia – nie oznacza jednak, że Kościół uważa odraczanie chrztu dzieci za właściwe. Wyraża głęboki żal i zatroskanie z tego powodu oraz ufa, że decyzja o późniejszym chrzcie dziecka będzie wynikiem dojrzałych przemyśleń rodziców.
Dziecko znajdujące się w niebezpieczeństwie śmierci można ochrzcić nawet wbrew woli rodziców, również, gdy są niekatolikami (KPK kan. 868 par. 2). Dobro duchowe dziecka – zbawienie – stawia w takim przypadku Kościół ponad prawem rodziców.
Rodzice powinni przygotować się do świadomego udziału w sakramencie chrztu swojego dziecka. Jego zwieńczeniem jest doprowadzenie dziecka do przyjęcia kolejnych sakramentów, zwłaszcza sakramentu bierzmowania.

Obowiązki rodziców chrzestnych

Zgodnie ze zwyczajem sięgającym pierwszych wieków chrześcijaństwa, przyjmujący chrzest, zarówno dorosły, jak i dziecko – powinni mieć, jeśli to możliwe, chrzestnych wybranych spośród wspólnoty wiernych. Według normy obowiązującej od Soboru Trydenckiego należy powoływać z zasady jednego chrzestnego lub chrzestną albo dwoje chrzestnych (k. 873). Większej liczby chrzestnych prawodawca nie dopuszcza. Chrzestny jest poręczycielem i świadkiem przyjmującego chrzest. Obowiązkiem chrzestnego jest wspieranie rodziców w ich trosce o to, by dziecko doszło do wyznawania wiary i wyrażało ją życiem. Kogo można wybrać na chrzestnego? Kodeks Prawa Kanonicznego podaje:
- chrzestny jest wybrany przez rodziców dziecka lub samego przyjmującego chrzest
- ukończył 16 lat życia
- jest katolikiem, przyjął bierzmowanie i Eucharystię i prowadzi życie zgodne z wiarą
- nie podlega karze kanonicznej
- nie jest ojcem ani matką dziecka

Kilka uwag praktycznych

Zgłaszając dziecko do sakramentu chrztu rodzice powinni pamiętać o tym, że jest to wydarzenie wyjątkowe w życiu każdego człowieka. W naszej parafii zasadniczo udziela się chrztu świętego podczas mszy świętej o godz. 11.00 w każdą  II i IV niedzielę miesiąca. Uczestnicząc w chrzcie własnego dziecka należałoby przyjąć komunię św. Jeśli istnieje uzasadniona przeszkoda (ślub cywilny, wolny związek i in.) w imieniu rodziców powinni przyjąć komunię chrzestni. Karygodnym jest uczestniczenie w chrzcie własnego dziecka pod wpływem alkoholu (a bywały takie przypadki). Na chrzestnych wybieramy osoby godne tej funkcji, patrząc w pierwszym rzędzie na życie zgodne z wiarą katolicką. Czymś, co staje się jakąś normą ostatnich lat jest wybieranie na chrzestnych według zasobności portfela. Przed wyborem chrzestnego – starajmy się dobrze rozeznać nasze intencje. Chrzestny winien być dojrzałym chrześcijaninem i przyjąć sakrament bierzmowania. Pomyślmy o tym w kontekście sporej liczby wypisujących się z katechezy szkolnej lub lekceważących przyjęcie tego sakramentu. Podczas uroczystości związanej z przyjmowaniem sakramentu chrztu starajmy się zachować ogólną ogładę, czyli: nie rozmawiajmy, nie żujmy gum! Bywa nie raz, że chrzestny lub chrzestna trzymając dziecko do chrztu wymownie rusza ustami bynajmniej nie w geście modlitwy… Ewentualne ofiary składane z okazji chrztu dziecka należą do tzw. jura stolae, które przeznaczane są do pokrywania bieżących wydatków parafii.